بصیرت
قال الامام علی علیه السلام: فَقدُ البَصَرِ أهوَنُ مِن فِقدَانِ البَصِیرة ؛ از دست دادن چشم، بهتر از فقدان بصیرت است.
مراد از بصیرت در عرف سیاسی و اجتماعی، همان قدرت تشخیص مسائل پیچیده سیاسی و اجتماعی می باشد. صاحب رأی و بصیرت کسی است که بتواند در هنگام بحران ها و فتنه های اجتماعی، حق را از باطل تشخیص دهد و موضع مناسب با آن را اخذ کند.
بصیرت، قطی نمای دشمن شناسی
در جنگ صفین، پس از نیرنگ عمروعاص و بر سر نیزه کردن قرآن، عده ایی از اعضای سپاه امیرالمومنین علیه السلام از جنگیدن با سپاه خودداری کردند؛ با این بهانه که آن ها هم مسلمان هستند و به نماز و روزه پایبندند و از حق حرف می زنند. حضرت علی علیه السلام در خطبه 173نهج البلاغه خطاب به عده ای فرمودند:”وَقَد فُتِحَ بَابُ الحربِ بینکم وَبین أالقبله وَلا یحمِلُ هَذا الَعَلَمِ إلَّا أهلُ البَصَرِ وَ الصَّبرِ وَالعِلمِ بِمواضِعِ الحقِّ” مردم! هم اکنون آتش جنگ بین شما و اهل قبله شعله ور شده است و این پرچم مبارزه را جز افراد آگاه و با استقامت و عالم به جایگاه حق بدوش نمی کشند.
آثار بصیرت در کلام امیرالمومنین علیه السلام
1-عبرت آموزی از حوادث: انسان دارای بصیرت، از رخدادخا درس می گیرد و عبرت می آموزد.(بحارالانوار،ج17،ص623)
2-دور اندیشی و حزم: زیرا کسی که با دل می بیند و با بینش عمل می کند، پیش از آن که عمل کند، می اندیشد که آیا عمل او به زیان یا سود اوست؟ (غررالحکم،حدیث3569)
3-شجاعت: انسان دارای بصیرت، اهل شجاعت است، زیرا با بصیرت درونی و یقین الهی، راه خود را یافته و بر آن استقامت می ورزد. (نهج البلاغه، نامه 26)
4-تیزهوشی: دانش، به فهم و فهم به تیزهوشی و تیزهوشی به بصیرت است. (غررالحکم،حدیث83و93)
5-انجام کارهای نیک: (غررالحکم،حدیث5807)
مفهوم بصیرت در کلام رهبر
رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنه ایی (مدظله) در سخنرانی های متعدد، مفهوم بصیرت را تعریف نمودند که عناوین آنها عبارتند از: آگاهی از امروز، دیروز و فردا، فهم قضایا و هذف آنها، تشخیص و انتخاب درست، روشن بینی و آمادگی برای حرکت در راه اسلام، قدرت تحلیل، دفاع از حقیقت با تمام وجود، جدایی از عوام زدگی، شناخت لحظه ها، برجسته کردن شاخصه ها و نشان دادن معالم الطریق و ….
(برگرفته از کتاب سال صالحین)